Wybór lampy operacyjnej lub lampy zabiegowej wymaga znajomości pojęć, które nie dla każdego są jasne. Poniżej prezentujemy wyjaśnienia niektórych parametrów lamp medycznych oraz ich cech. Być może wiedza ta pozwoli Państwu podjąć lepszą decyzję, jeśli chodzi o wybór oświetlenia na salę operacyjną lub do gabinetu zabiegowego.
bezcieniowość – cecha lampy operacyjnej, która sprawia, że daje ona oświetlenie maksymalnie bezcieniowe, czyli zminimalizowany jest cień głowy lub ręki lekarza, zakłócający pracę w polu operacyjnym. Kiedyś bezcieniowość uzyskiwano jedynie poprzez wielokrotność źródeł światła w jednej obudowie o jak największej powierzchni. Takie żarówki oświetlające pole operacyjne pod różnymi kątami i nawet przy zasłonięciu części obszaru przez chirurga, pozostałe źródła światła pozwalają na dalsze prowadzenie zabiegu bez straty widoczności. Obecnie istnieją również inne technologie, pozwalające uzyskać bezcieniowość, sprawdzające się w przypadku lamp o małej powierzchni, np. do zastosowań stomatologicznych. Efekt ten osiąga się poprzez umieszczenie źródeł światła pośród eliptycznych zwierciadeł, które świecą pod wieloma kątami dzięki zastosowaniu zasady odbicia światła. Bezcieniowość mierzy się badając za pomocą światłomierza ilość światła, która dociera na pole operacyjne po zasłonięciu części lampy zabiegowej. Wynik określa siew procentach.
zjawisko olśnienia – występuje, gdy światło lub odbicie światła skierowane jest bezpośrednio w oczy lekarza. Zjawisko to jest bardzo niepożądane, bo zaburza widzenie.
oświetlenie endoskopowe – oświetlenie szczególnie przydatne w zabiegach endoskopowych. Nowoczesne lampy operacyjne wyposażone w tą funkcję posiadają możliwość wybrania światła o barwie zielonej
barwa światła (temperatura barwowa światła) – nie ma nic wspólnego z wydzielanym przez światło ciepłem. Określa nam ona, wrażenie jakiej barwy światło emituje lampa medyczna. Barwa światła określana jest w stopniach Kelvina. I tak przykładowo płomień świeczki daje nam światło bardzo ciepłe o temp. 1500K, wschód i zachód słońca, to temp. ok 3000 K, podobnie jak barwa żarówki halogenowej. Światło słoneczne to temperatura ok. 5300 K, nieco wyższa temperatura jest przy zachmurzonym niebie, aż do ok. 8000 K w całkowicie zacienionym miejscu. Uogólniając, można określić, że temperatura światła 5300 K to barwa zimna. Im światło cieplejsze, tym bardziej żółte, ich chłodniejsze, tym więcej ma w sobie wrażenia niebieskiego. Nowoczesne lampy operacyjne oraz lampy zabiegowe posiadają możliwość regulacji temperatury barwowej światła, co jest pożądane przy różnego rodzaju operacjach. Według normy zakres temperatury barowej powinien wynosić 3000-6700 K
światło białe – to światło o temp. 4000 K, neutralne. Temperatura ta jest najbardziej przyjazna dla wzroku ludzkiego i najlepiej odwzorowuje kolory.
CRI (współczynnik oddawania barw) – określa, jak dobrze są oddawane barwy danego przedmiotu przy określonym oświetleniu. Określany w skali 1-100, im wyższy, tym barwy są bardziej naturalne, zbliżone do rzeczywistych. Przy oświetleniu medycznym pożądana jest jak największa wartość tego wskaźnika.
Ec – jest to parametr, który opisuje wartość natężenia światła lampy zabiegowej w centralnym punkcie oświetlanego pola operacyjnego na poziomej płaszczyźnie oświetlanej z odległości 1m (podawane jest z odległości 0,5m dla lamp diagnostycznych).
Ee – parametr określający wartość promieniowania podczerwonego w widmie światłą lampy operacyjnej. Im jest on mniejszy, tym lampa zabiegowa jest lepsza, gdyż promieniowanie powoduje niekorzystne zjawiska, takie jak wzrost temperatury w polu operacyjnym, a co za tym idzie wysuszanie tkanek, czy większą krzepliwość krwi.
Ra – parametr ten podaje nam stopień oddawania barw w danym oświetleniu. Powinien mieć jak najwyższą wartość, co najmniej 85.
R9 – wartość określająca zdolność oddawania barwy czerwonej w określonym oświetleniu pola operacyjnego. Parametr ten ma szczególne znaczenie przy zabiegach i operacjach.
d50 – wielkość plamy świetlnej generowanej przez lampę operacyjną, wewnątrz której natężenie oświetlenia jest nie mniejsze niż 50% maksymalnej wartości.
d10 – wielkość plamy świetlnej generowanej przez lampę operacyjną, wewnątrz której natężenie oświetlenia jest nie mniejsze niż 10% maksymalnej wartości. Zaletą lampy operacyjnej jest, gdy wielkość d50 i d10 można regulować.
L1 + L2 – jest to głębokość oświetlenia. Lampy operacyjne, oprócz zapewnienia odpowiedniego oświetlenia na płaskiej powierzchni, muszą gwarantować także oświetlenie o odpowiednim natężeniu punktów położonych w jamie operacyjnej . Głębokość oświetlenia określa się poprzez pomiar odległości między punktami na osi optycznej oprawy, poniżej i powyżej centralnego punktu plamy świetlnej, w których natężenie spada do 20% wartości maksymalnej. Im zakres ten jest wyższy, tym lampa operacyjna jest lepsza.
żywotność lampy operacyjnej – Określana jest w godzinach. Trwałość lamp ledowych jest wyższa od lamp halogenowych o ok 1.000 i wynosi 20.000 – 60.000h. Dobra lampa operacyjna powinna charakteryzować się żywotnością > 50.000h.
gęsia szyja – giętkie ramię lampy. Daje ono szerokie możliwości pozycjonowania lampy w każdej pozycji. Jest to szczególnie pomocne w przypadku lamp zabiegowych – stomatologicznych, ginekologicznych, laryngologicznych itp.
fokalizacja lampy operacyjnej – skoncentrowanie światła na wybranym fragmencie pola operacyjnego. Lampy mogą mieć opcje płynnej fokalizacji ręcznej (manualnej) lub stałą ogniskową regulowaną w dwóch krokach.
kamera SD / HD – kamera z możliwością nagrywania zabiegów chirurgicznych oraz operacji. Stanowi wyposażenie dodatkowe, montowana przeważnie w centralnej części czaszy lampy operacyjnej. Kamera rejestruje obraz i dźwięk. Niezbędna do celów edukacyjnych, jest również wsparciem dla chirurga w czasie rzeczywistym, chociażby w celu zdalnej konsultacji. Kamera w jakości HD zapewnia bardziej szczegółowy obraz tkanek, dzięki precyzyjnemu obrazowaniu szczegółów.
